Mozart’ın tamamlayamadığı aşk hikayesi ‘Zaide’

Wolfgang Amadeus Mozart, adını duymayan bilmeyen yoktur muhtemelen. Peki ünü kıtaları aşmış çılgın sanatçımızın bir Türk kızına aşık olduğunu biliyor musunuz? Evet, yanlış okumadınız. Mozart’ın aşık olduğu Türk kadını için kaleme aldığı ancak tamamlayamadığı ‘Zaide’den bahsedeceğiz bugün.

Batı müziğinin üretken bestekarı, ünü kıtaları aşmış Wolfgang Amadeus Mozart’ı bilmeyen yoktur aramızda. Bir yerde muhakkak bir bestesine denk gelmiş, bir mekanda ya da bir filmde bir parçasını dinlemiş, hatta son dönemde özel tiyatroların popülerleşmesi ile beraber bir oyununu izlemiş olabilirsin. Ya da bir entelektüel sanat konuşmasında adına denk gelmişsindir  Peki ünlü besteci Mozart’ın bir Türk kızına aşık olduğunu ve onun için ‘Zaide’ ismi ile bir besteye başladığını ancak tamamlayamadığını biliyor musunuz? Ben bilmiyordum. Okan Bayülgen’in Mozart eserleri hakkındaki bir konuşmasını dinlediğim sırada öğrendim ve merakımın peşine düşerek, bir aşk hikayesi olan ‘Zaide’ için derin bir araştırma yaptım.

Mozart’ın Türk aşkı ‘Zaide’ kimdir?

Türklerin müzik ile olan geçmişleri oldukça eskilere dayanır. Öyle ki seferlerde bile müzikli seremoniler vardır.  Böylelikle Avrupa, Türk müziklerine aşina olmaya başlar ve Türk müziği ünlü sanatçıların dikkatini çeker. Bu sanatçılardan biri de tabi ki Mozart. Hikayemize dönecek olursak; çeşitli rivayetlere göre Zaide soylu bir Türk ailesinden gelmektedir. Eee Mozart’ın Türk kültürüne ve müziğine merak duyduğu biliniyor. Hatta Zaide öncesinde;

K.V.219. La Majör Keman Konçertosu (“Türk Konçertosu”-1775)

K.V.331. La Majör Piyano Sonatı (Rondo Bölümü-“Alla Turca”-1778)

eserlerine imza atmış. Yani ünlü bestecimiz baya baya Türkler ile vakit geçiriyor. Hikayenin devamında Mozart’ın tanışık Türk dostları vasıtası ile Zaide’yi gördüğü ve çok etkilendiği ifade ediliyor.

Bir başka rivayette ise Zaide’nin bir köleye aşık olduğu, aşkı uğruna saraya rest çekip sevdiği adama kaçmaya çalıştığı, Mozart’ın da bu ölümcül aşkı bestelediği belirtilmekte. Ancak ne hikmetse bu iki hikaye özelinde de Zaide Operası tamamlanamıyor. Mozart’ın hikayesi yarıda kalıyor. Araya biraz zaman girdikten sonra ünlü bestecimiz Saraydan Kız Kaçırma Operası’nı besteliyor. Bu eserin Zaide ile olan benzerlikleri ise dikkat çekiyor. Kimileri Mozart’ın Zaide’ye aşık olduğunu, kimileri ise Zaide’nin aşkına Mozart’ın aşık olduğunu söylüyor. Siz ne düşünüyorsunuz sevgili okur? Ünlü besteci Mozart Zaide’ye aşık olmuş mudur?